Vijf jaar lang zat Jo-Ann gevangen in een gewelddadige relatie met haar toenmalige partner en haar schoonmoeder. Ze weet daarom goed wat de impact is van huiselijk geweld op je leven. Inmiddels heeft ze haar verleden om kunnen zetten in kracht en is ze vrijwilliger bij Ervaring in Huis. In dit succesverhaal vertelt ze hoe ze werkt aan haar herstel en aan haar toekomst als ervaringsdeskundige.
Tijdens haar relatie met haar ex-partner raakte Jo-Ann volledig geïsoleerd van haar omgeving, werd ze psychisch, fysiek en seksueel mishandeld en leefde voortdurend in angst. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor haar kinderen. De angst om hen kwijt te raken, hield haar lang tegen om te vluchten. Pas toen Jo-Ann op een nacht dacht dat zij het misschien niet zou overleven, vond ze de kracht om weg te gaan. “Als ik er niet meer ben, zijn mijn kinderen alles kwijt. Maar als ik hier wegkom, is er nog een kans”, vertelt ze. Die avond vluchtte ze naar haar ouders, met wie ze vijf jaar geen contact had gehad.
De volgende ochtend had ze voor het eerst contact met Veilig Thuis. “Ik voelde mij op dat moment voor het eerst in jaren gezien en geloofd”, vertelt ze. Toch merkte ze gaandeweg hoe ingewikkeld het kan zijn zodra er beschuldigingen over en weer gemaakt worden. “Veilig Thuis doet onderzoek, maar doet niet aan waarheidsvinding.” Het doel is niet om te bepalen wie er gelijk heeft, maar om de situatie in kaart te brengen en de betrokkenen in veiligheid te brengen wanneer nodig. Ondanks die frustratie kijkt Jo-Ann met dankbaarheid terug op die eerste steun.
Begin van het herstel
Jo-Ann kampte met veel schuldgevoel, trauma en een gebrek aan zelfwaarde. “Veilig zijn betekent nog niet dat je je ook vrij voelt. Ik gunde mezelf niet eens iets lekkers om te drinken, omdat ik vond dat ik daar niet goed genoeg voor was.” Haar pad naar herstel ging daarom ook met vallen en opstaan. Via een hulpverlener van de gemeente hoorde Jo-Ann over Ervaring in Huis, wat een ommekeer bleek in haar herstel.
Ze begon bij Ervaring in Huis met een-op-eenbegeleiding en meldde zich daarnaast aan voor een supportgroep. Daar leerde ze stap voor stap praten, relativeren en voelen. “De eerste paar keer zat ik in de auto met paniekaanvallen voordat ik naar de supportgroep ging, maar dit werd al snel minder omdat ik mij steeds meer op mijn gemak voelde.” Naarmate ze vaker kwam, kreeg ze het gevoel dat het steeds beter met haar ging. “Ik zat beter in mijn vel en dacht dat ik goed aan het herstellen was.” Toch bleek dat anders te liggen. Ze gunde zichzelf nog steeds niets, zelfs geen film-avondje op de bank. Toen een ervaringsdeskundige haar daarop aansprak, werd het pijnlijk duidelijk: voor anderen had ze wél compassie, maar voor zichzelf niet. “Toen ze mij die spiegel voorhielden en ik goed naar mijzelf keek, kon ik pas echt gaan werken aan mijn herstel.”
Werken aan de toekomst
Ze weet goed wat ze wil bereiken. “Ik wil anderen helpen op de manier hoe de ervaringsdeskundigen mij hebben geholpen. Daarom start ik in augustus ook zelf met de opleiding tot ervaringsdeskundige.” Met het hebben van ervaringskennis mag je jezelf namelijk nog geen ervaringsdeskundige noemen. Tijdens de studie verdiep je je in je eigen herstelproces, krijg je theorie over onder andere psychologie, trauma, herstel en stigma’s, leer je gespreksvaardigheden en methodisch werken. Ook loop je stages en ontwikkel je jezelf als professional. Zo leer je hoe je een cliënt in het gehele proces kan ondersteunen.
Daarnaast wil ze ook de veroorzakers helpen. “Tien jaar geleden had ik gezegd dat je ze moest opsluiten en de sleutel weg moest gooien. Nu weet ik dat veel veroorzakers zelf ook trauma’s met zich meedragen. Ik ben er van overtuigd dat als wij daar eerder bij zijn, we nieuw geweld kunnen voorkomen.”
Steun bieden
Professionals wil ze vooral meegeven dat je met inlevingsvermogen al heel ver komt. “In een crisissituatie heb je geen oordeel nodig, maar steun. Laat zien dat je er voor diegene bent. Zeg niet: ‘Ik begrijp het’, maar zorg dat iemand zich gehoord voelt door emoties te erkennen en te laten zien dat je luistert. Dát helpt.” Ook hoopt ze dat ervaringsdeskundigen vaker worden ingezet bij het signaleren van huiselijk geweld. “Toen ik met een hersenschudding in het ziekenhuis lag, stelde niemand vragen. Een ervaringsdeskundige had kunnen voelen dat er iets niet klopte.” Naast haar vrijwilligerswerk heeft Jo-Ann een eigen winkel waar ze flyers van Ervaring in Huis verspreidt. Soms komen vrouwen terug met vragen. Ze weet inmiddels precies wat ze moeten horen. Hulp is mogelijk. Herstel is mogelijk. En je hoeft het niet alleen te doen. “Mijn leven geef ik nu een 8,” zegt Jo-Ann. “Maar vraag het me volgend jaar nog eens. Misschien is het dan wel een 9.”